Die Alfadokument

René van Zyl debuteer in 2018 met ’n romanse uitgegee deur Lapa, en volg dit op met meer Romanzas asook ’n SuperRomanza. Aan die einde van 2019 vind ons haar in ’n drasties verskillende genre, toe Die Alfadokument deur Wenkbrou uitgegee word. Hierdie naelbyt samesweringsriller volg die korrupte werkinge van die Nikolaïete Orde en die pogings van Josh Young en Kayla Cohen om die booshede te ontmasker. Die randkarakter, Krisjan, sorg vir welkome oomblikke van asemskep, want beide Josh en Kayla is intense, gedrewe karakters wat jou hare laat rys met hulle onverskrokke aksies.

Die geskiedenis is deurspek van sektes en organisasies wat met bedrog en manipulasie derduisende volgelinge werf en beheer.  Daarom is die Orde wat ons skrywer bedink het, nie vergesog nie. Dit skep tewens ’n wye spektrum van moontlikhede vir sameswering, vervolging, uitbuiting en vergelding. Die storielyn is kompleks en sorg strykdeur vir verrassings. Die element van satanisme is ook nie vreemd nie, hoewel ontstellend.

Godsdienstige oortuiginge word vreesloos bevraagteken. Ek kon as leser nie onbetrokke bly nie. Jou eie geloof en siening oor eindtydfenomene soos ’n wêreldkerk en -geldstelsel word insgelyks uitgedaag. Beslis ’n eerste in die Afrikaanse mark.

Blinde gode

Lanklaas het ’n voorblad vir my die essensie van ’n verhaal so perfek raakgevat. Oor die simboliek van die baie bekende Justitia, of Lady Justice, kan boekdele geskryf word, maar in die Suid-Afrikaanse konteks kry dit besondere betekenis. Die regstelsel word uitgewys as blind vir korrupsie en verval, renosterstroping is aan die orde van die dag. Musiek speel ’n belangrike rol in die lewe van Aella O’Malley, die getraumatiseerde hoofkarakter.

Ek het die voorafgaande boek, Dowe gode, reeds geruime tyd gelede gelees, en slegs my nuuskierigheid oor die voortgesette storielyn, het verhoed dat ek eers herlees. Gelukkig gee die nuwe skrywe genoeg detail om die gapings te vul en ’n sinvolle lees te verseker. As jy kan, lees hulle in volgorde direk na mekaar, maar dit is nie noodsaaklik nie.

Dibi Breytenbach het nou maar eenmaal die vermoë om byna poëties te skryf sonder om te oordryf of dit geforseerd te laat oorkom. Kyk byvoorbeeld die treffende beskrywing op bl. 73: “Die son het die aftog geblaas. Straatligte brand soos tande in ’n haasbek.”

Ek wil met die karakter MacLachlan saamstem dat gierigheid en luiheid die rede is hoekom renosters gestroop word. Ek wil verder gaan om te sê dat hierdie twee eienskappe by die mens, die rede is vir die meerderheid van onheile wat mense pleeg. Tewens, dit word telkemale geïllustreer deur gebeure in die fiktiewe storielyn en lê onrusbarend ná aan die waarheid.

Ek het al voorheen gesê dat ek nogal ’n sensitiewe lesers is. Daarom dat ek hierdie boek kon waardeer. Nie ’n oordaad van grusame detail nie, maar genoeg spanning om die aandag strykdeur te behou. Ek sien uit na die volgende aflewering, wat hopelik in die pyplyn is.

Web van liefde

In 2019 stel Lapa Uitgewers ’n omnibus saam bestaande uit drie van Rykie Roux se ouer romanses. Dit word uitgegee onder die titel Web van liefde, en is my eerste kennismaking met hierdie skrywer.

Wat my opval, is die ooglopende ooreenkoms tussen die drie helde ter sprake. In al die verhale kom die mans aanvanklik voor as agterdogtig, byna vyandig teenoor die heldinne. ’n verdere ooreenkoms is die effek wat dinge uit die verlede, kan hê op verhoudings, en hoe dit vertroue kan kniehalter.

By die lees kom mens agter dat die stories lank gelede, in die vroeë 2000’s geskryf is. Die leser word byvoorbeeld ingelig oor die werking van ’n GPS, en een van die helde praat op ’n selfoon terwyl hy bestuur en plaas dit dan terug in ’n selfoonstaander. Nogal nostalgies om op hierdie wyse weer ouer tegnologie raak te lees.

In Mariek en die magnaat, slaag die skrywer daarin om ’n duidelike spanningslyn, anders as die gewone fisiese aantrekking tussen die karakters, daar te stel en vol te hou. Ek het regtig begin wonder of Pieterjan Ungerer haar agtervolg en of sy verdink word van sameswering met haar eks, wat ’n swendelaar was. Die komplot met sy newekarakters, is goed gestruktureer en die ontknoping is geleidelik.

Niene verwys na haarself as ’n satynprinses wanneer sy, teen haar aard, tydelik in haar ouma se kosmetiekbesigheid moet werk. Dit begin lyk asof die skatryk aandeelhouer, Brink Viljoen, se motiewe nie suiwer is nie, maar sy het reeds haar hart verloor.

Laastens kom studente Marguerite en Andreas se storie aan die beurt. Andreas dra swaar aan bagasie uit sy verlede, wat veroorsaak dat hy, om sy hart te beskerm, juis harteloos optree teenoor Marguerite wanneer daar konfrontasie is.

Hierdie omnibus sorg vir ’n hele string lekkerlees ure, propvol spanning en intrige.

 

 

Die kind uit die wingerd

In ’n skrywersonderhoud sê Helene de Kock: “… ek skryf omdat ek die skep van karakters binne hul konkrete en abstrakte ruimtes so geniet.” Dit is dan juis die diepte en deeglikheid waarmee die karakters ontwikkel word, wat my in besonder raak wanneer ek ’n boek van hierdie skrywer lees.

Die kind uit die wingerd is geen uitsondering nie. Ons ontmoet vir Laurens Erasmus as knapie van drie en ’n half, wat op ’n dag deur die wingerd gestap kom en so in die lewens van die Erasmusse en Den Hagens beland. Carijn den Hagen is die eerste wat na hom uitreik, en daarmee is haar lewe onlosmaaklik met syne verweef. Laurens se soeke na sy oorsprong staan egter in die pad vir ’n sinvolle verhouding. Die dilemma word net groter wanneer hy na Leiden gestuur word vir verdere studies en dan verder gekompliseer deur die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog, wat kommunikasie tot ’n halt bring.

Die komplekse verhoudingsroman word gekomplimenteer deur die historiese feite en plekke waarteen dit afspeel, maar dit oorheers nie die storielyn nie. Die intriges rondom Laurens se herkoms bly sentraal staan. Die uiteenlopende randkarakters kleur die verhaal verder in en maak daarvan kompulsiewe leesstof.

Sonvanger

Frenette van Wyk se nuutste SuperRomanza het in Desember 2019 op die rakke verskyn. Ek het dit so wydsbeen oor die draai van die dekade gelees en meer geniet as die skrywer se vorige SuperRomanza.

Die skrywer se eie kennis en vaardigheid met skilderkuns verskaf onder andere die agtergrond waarteen die verhaal van Narissa Truter afspeel. Kuns word regdeur die verhaal met die storielyn verweef.

Narissa is ’n vrye gees, wil nie gebonde wees aan streng reëls en voorskrifte nie, allermins aan ’n man wat haar kreatiwiteit gaan inkort. Daarom verbreek sy haar verlowing en aanvaar ’n tydelike pos as kunsonderwyser in Springbok. Daar kruis haar pad met die van Franz Lamont, wat konstant vet op haar vuur is.

Haar soeke na iemand wat vir haar die son kan vang, was tot op hede nie suksesvol nie. Dalk moet sy vir Franz ‘n sonvanger wees, en vir sy dogter, Tinkie, met wie sy goed identifiseer. Sy en Tinkie is immers beide ontneem van moederliefde, en het ongenaakbare pa’s.

Die romanse lees maklik, met ’n interessante storielyn wat die aandag hou. Jammer dat die sonvanger tema in die eerste hoofstuk of twee so dikwels genoem word dat dit myns insiens effens afbreuk doen aan die trefkrag daarvan.