Wanneer woorde ontbreek

Dit is by uitsondering dat ’n feiteboek my sodanig aangryp dat ek dit in ’n sessie of twee deurlees, ten spyte daarvan dat die skrywer waarsku dat mens nie haastig daarmee moet omgaan nie. Gegewe die moeilike onderwerp, is dit ’n besondere aanbeveling om te belê in Wanneer woorde ontbreek, deur Braam Klopper. Braam is ’n predikant en pastorale terapeut wat spesialiseer in rouberading. Die boek is tans in sy derde druk, en is uitgegee deur Lux Verbi.

Die skrywer verkies die terme “routake en die proses van rou” bo die gebruiklike verwysing na ’n rouproses en fases van rou. Met die lees van die boek kom jy agter waarom hy die onderskeid tref. Buiten ’n oorsig oor die proses, word daar indringend gekyk na die spesifieke routake en leiding gegee oor hoe om bedroefdes by te staan. Daar word gewaarsku teen die gebruik van geykte uitdrukkings en verduidelik watter negatiewe invloed dit kan hê op die routake. Daar word geen bewerings gemaak sonder om dit te staaf met praktiese voorbeelde nie. ’n Paar ware lewensverhale onderstreep die belangrike beginsels en betrek die leser op ’n meer persoonlike vlak.

Die hoofstuk oor praktiese reëlings na die dood van ’n geliefde, is besonder nuttig. Dit lys wanneer wat gedoen moet word, asook dokumente wat nodig is vir die afhandeling van die boedel.

Omdat daar gereeld mense oor jou pad kom wat geliefdes aan die dood afgestaan het, is voorafkennis van onskatbare waarde. Die feit dat woorde soms oorbodig is, of verkeerd gebruik kan word, word beklemtoon. Mense wat iewers in die proses van rou vasgevang is, gaan ook waarde kry uit die boek, maar direk ná die gebeurtenis maak bedroefdes staat op die ondersteuning en begrip van hulpgewers, familie en vriende. Daarom kan ek die boek sterk aanbeveel as praktiese gids, want jy mag op ’n stadium dié persoon wees wat iemand moet begelei, hetsy met emosionele ondersteuning of take soos begrafnisreëlings en sterftekennisgewing.

Advertisements

Oopmond

Wat jou siening ookal is oor orgaanskenking, reïnkarnasie, tydreise, toekomsvoorspellings, ek kan byna waarborg dat jy meegevoer gaan word deur ’n verhaal van jong liefde wat strek oor meer as drie honderd jaar. Die verhaal boei van die eerste bladsy af, waar Madelaine deelneem aan haar eerste wedloop sedert haar hartoorplanting. Jy beleef saam met haar die angs van ’n hartstilstand, en haar eerste vreemde gewaarwording van ’n Franse meisie wat met haar praat.

Die storielyn neem jou van die huidige, na die Ango-boereoorlog tot sover as Franse vlugtelinge wat in 1696 Kaap toe gevlug het aan boord van die skip, die Vosmaer. Jy reis per tydmasjien en keer natuurlik telkens weer terug na Madelaine se verwarrende realiteit, en Brand wat met sy stamboeknavorsing al hoe meer lig werp op die karakters wat die voorgeskiedenis van die twee jongmense uitmaak.

Dit is ’n uitdagende lees, vir jong sowel as ouer volwassenes. Die trauma wat deel uitmaak van orgaanontvangers se lewens, ruk ’n mens. Nie slegs die pasiënte word daardeur geraak nie, maar ook die families van skenkers en ontvangers. Die ontknoping is netjies gedoen, met die karakters wat as’t ware ’n volle sirkel voltooi.

Oopmond was die LAPA Jeugromankompetisie wenner in 2017, en ek kan heeltemal verstaan waarom.

Skarlakenkinders

Iewers tussen voelgoed liefdesverhale aan die een kant, en harde moordverhale aan die ander uiterste, lê daar vir my ’n gleuf waarin spesifieke verhale tuishoort. Gewoonlik stories van mense wat so seer kry, emosioneel en fisies, dat hulle die dood in die oë kyk, soms selfs die dood sou verwelkom het, maar hulle oorleef om te getuig daarvan.

Dit is dan ook in hierdie spasie waar ek Skarlakenkindes sal plaas. Kirabo werk by Berg van hoop, ’n nieregeringsorganisasie wat bedryf word op ’n plaas. Soos die naam aandui, is dit ’n plek waarheen mense kan ontvlug vir berading of bloot om hulself te vind. Soos Kirabo self, het elkeen van die vyf vroue wat daardie week deel uitmaak van die groep, ’n traumatiese verlede of ’n verslawing wat sy nie wil erken nie. Namate die groepsessies en interaksie tussen die vroue, hulle situasies blootlê, hoor die leser van verkragting, tronkstraf, mensehandel, prostitusie. Die gevare van sosiale media, veral waar dit jong mense aanbetref wat beïnvloedbaar is, kom ook onder die loep. Die boek is boeiend en ontstellend, maar nie sonder ’n boodskap van hoop nie.

Die skrywers se bedankings aan die einde van die boek, het my vermoede bevestig dat hierdie verhaal gebaseer is op navorsing en ware lewensverhale van getraumatiseerde mense. Daar is ook feitelike inligting oor mensehandel en prosedures om te volg wanneer mense vermis word. Die verhaal word vertel vanuit ’n Christelike perspektief en is deur Lux Verbi uitgegee.

Prettige hulp vir ouers

Allerlei diertjies word opgeroep na ’n potjiepartytjie in Sally Lloyd-Jones se rymverhaal, Op die potjie, gou! Die Afrikaanse vertaling is gedoen deur Elsa Silke, en die pragtige fyn illustrasies deur Anita Jeram. Die boek is uitgegee deur Human & Rosseau, ‘n druknaam van NB Uitgewers.

Die teks is in rymformaat en baie eenvoudig, maar mens moet in gedagte hou dat die mensies vir wie dit voorgelees gaan word, nog maar baie jonk is. Ek dink die sukses van die storie gaan lê in die vermoë van die voorleser om onbevange die rym voor te dra en die kind se aandag te hou.

En dan die verrassing op die laaste bladsy: ’n spieël waarin die kind homself kan sien. Ek was beïndruk met die kwaliteit; nie die stukkie foelie wat mens dikwels in ’n goedkoper produk sien nie. Hierdie spieël is na aan die ware Jakob, en behoort die kind se aandag te trek en die boodskap oor te dra dat hy ook na die potjiepartytjie genooi is.

Beslis ’n oulike belegging as jou kind die potjie-opleiding-regime nader.

Nog lesse uit sprokies

Die belang van spanwerk, is die tema van Sneeuwitjie, die sokkerster. Dit is nog een van die Sprokies met lesse reeks van Human & Rousseau. Die sprokiesvriende maak gereed vir ’n sokkerwedstryd teen die buurdorp se trolle. Sneeuwitjie maak haarself ongewild deur selfsugtig te speel. Repelsteeltjie word op aanbeveling van die goeie fee, Esmeralda betrek as afrigter en hy leer die kinders om as ’n span saam werk.

Die boek bevat weer die gewone besprekingspunte om die begrip van spanwerk mooi by die jong kinders tuis te bring. Ook die gebruiklike handwerkaktiwiteit, hierdie keer die maak van ’n klaskoerant, met geleentheid vir teken en skryf, vir die wat al skryfvaardig is.

Doringrosie se verhaal leer die jong maats hoe belangrik dit is om verantwoordelik op te tree en nie lui te wees nie. Sy het haar ouers belowe om self haar ponie, Prins, te versorg, maar mettertyd het dit darem té harde werk geword. Sy leer ’n harde les wanneer Prins wegraak.

Esmeralda, die goeie fee, moet weer help, hierdie keer met behulp van ’n spesiale blink rooi appel wat Doringrosie buite sy stal moes los. Eers moes Doringrosie egter erken dat sy nie haar verantwoordelikheid nagekom het nie.

Die illustrasies van Flavia Sorrentino is deurgaans besonder goed, met genoeg detail om die lesertjies se aandag gevange te hou. Sue Nicholson se teks is in Afrikaans vertaal deur Kobus Geldenhuys, en is geskik vir voorlees of vir vroeë selflees.

Verlore skatte

Met haar nuutste SuperRomanza, Verlore skatte, bewys Malene Breytenbach, ’n ervare skrywer bekend vir haar liefdesverhale, dat sy gemaklik is om die genre te strek om soos ’n avontuurverhaal te lees. Sy neem die leser saam op ’n gevaarlike en fassinerende ekspedisie na die Amasone-reënwoud.

Die karakters is elkeen interessant in eie reg. Daar is Frances, ’n botanis, Riek wat ’n herpetoloog is, en ’n Britse argeoloog wat die ekspedisie lei. Die res van die groep bestaan uit ’n antropoloog en ’n vryskut skrywer en fotograaf, ene Jack Berry, wat blyk die held te wees, nie alleen in Frances se oë nie, maar dié een wat planne maak en sorg vir hulle veiligheid. Die borg, en ook die gids wat hulle vergesel, is ongure karakters met verskuilde agendas.

Die beloofde ontdekkingsgeleenthede realiseer nie vir die akademici nie, en tot hulle skok moet hulle agterkom dat die ware doel van die ekspedisie nie geopenbaar is nie. Hulle moet uiteraard ontberings deurstaan, en uiteindelik verstaan waarom soveel mense nooit terugkeer uit die reënwoud nie. Buiten kaaimans, spinnekoppe, anakondas en vloede, is ’n wesentlike gevaar die mens se gierigheid en leuenagtige natuur. Maar lees gerus self en kom agter wat ek daarmee bedoel.

Gegewe die indrukwekkende studievelde wat die skrywer voorheen bemeester het, is ek nie verbaas dat sogenaamde antieke en verlore stede in haar skryfwerk gaan opduik nie. Ek sal nie omgee as ons in die toekoms meer daarvan uit haar pen kan lees nie.

Sprokies met lesse

Ek het al voorheen opgemerk dat daar ’n besliste tendens is om opvoeding en lewensvaardighede storiegewys aan kinders oor te dra. Human & Rousseau se reeks Sprokies met lesse is vir my besonder oulik. Die skrywer is Sue Nicholson en in Afrikaans vertaal deur Kobus Geldenhuys.Die volkleur illustrasies van Flavia Sorrentino maak die boeke besonder aantreklik.

Jan breek die boontjierank is ’n storie oor eerlikheid. Jan is ongehoorsaam en vertel dan boonop ’n leuen wanneer sy ma hom konfronteer. Die belangrikheid om die waarheid te praat, word beklemtoon deur sy ma wat hom vergewe wanneer hy gaan bieg oor sy misstap.

‘n Verdere pluspunt is ’n lys van besprekingspunte aan die einde van die boek, asook praktiese aktiwiteite wat uit die verhaal vloei. In hierdie geval ’n “brief” aan Jan se ma waarin hy verskoning vra omdat hy die boontjierank gebreek het en vir haar gejok het. Die kinders word aangemoedig om ‘n bladsy te versier met tekeninge en plakwerk.

Die volgende in Human & Rosseau se reeks, Sprokies met lesse, se hoofspeler is Aspoestertjie, wat baie vir ander omgee. Ander sprokieskarakters wat weer ’n rol speel, is Doringrosie en Sneeuwitjie en natuurlik die goeie fee, Esmeralda.

Daar word ’n nuwe dansskool oopgemaak op die dorp, en almal kry balletskoene, almal behalwe Aspoestertjie. Ook haar stiefsusters, Rosie en Poppie, kry pienk balletskoene. Aspoestertjie gaan bekla haar lot by Esmeralda, en word aangeraai om vrolik en besig te bly. Gaan haar omgee vir ander, uiteindelik vrugte afwerp? Ek glo ons jong maats gaan lekker lees of luister, en dan die handwerkie geniet, die maak van ‘n omgeeboom. Daar is weer ’n lys met relevante besprekingspunte om die begrippe te bevestig by die kinders.

Nog meer Bennie Boekwurm sprokies

“Bytjie blaas en ons moet sing, Bennie kan jy die storie bring?” Ek het ’n ordentlike dosis nostalgie gekry toe ek die nuwe Human & Rousseau storiebundel onder oog kry.

In die flapteks word die stelling gemaak dat skrywer, Louise Smit, wat vir Bennie Boekwurm die lig laat sien het meer as 44 jaar gelede, geslaag het om ’n karaktertjie te skep wat by kinders en volwassenes ewe gewild is. My herinneringe het ver paaie gaan loop, en  ek wil volkome saamstem met die stelling.

Bennie Boekwurm se mooiste sprokies 2 het nou die lig gesien. Louise Smit se lieflike skryfwerk en Johann Strauss se uitmuntende illustrasies laat ou bekendes soos Rooikappie, die skoenmaker se kabouters, Duimelina en Sneeuwitjie nuwe lewe kry. Die boek is ideaal vir voorlees, of vir jong lesers om self te lees. En natuurlik ook vir die volwassenes wat ’n swakte het vir Bennie, die bytjies en die singende sonneblomme! Maak sommer spoedig ’n draai by Bennie se tonnelhuisie met sy biblioteek vol boeke. Daar is sprokies vir elke smaak.

 

Die voordeel van toeval

Die romanse is by uitstek dié genre wat aan ’n skrywer carte blanche verleen om toeval na hartelus in te span om ’n storielyn te vestig of uit te bou. En dit boonop te doen sonder dat kritisi daaroor mag frons. Wat ’n romanseskrywer maak met toeval is vir my altyd baie interessant en aanduidend van hoe ryk haar verbeelding is, en ook van die vaardigheid van die skrywer.

Dina Botha se Soen ’n vreemdeling kan my punt goed illustreer. ’n Toep wat vir Gabrielle lei na ’n vreemdeling om te soen, ’n romantiese plek soos die Eiffeltoring in Parys, ’n paar groen oë om oor te swymel, dit alles getuig reeds van ons skrywer se ryke verbeelding en blykbaar onuitputlike bron van idees. En dan die toeval: Gabrielle en ene Marcell Spencer se paaie kruis agt jaar later. Toeval wat romanselesers verwag en geniet.

My komplimente aan die skrywer vir die beheersde ontplooing van die plot. Dit sou nie so lekker gelees het as alles vroeër op die lappe gekom het nie.

Dit is jammer dat die daar ’n klein foutjie deurgeglip het op bl 122: sy woorde was kripties, sekerlik nie krities nie, maar soos Gabrielle, behoort die lesers ook te snap wat bedoel is. Die beginsel van bie op ’n persoonlikheid, is weliswaar dalk al ’n bietjie oorbenut, maar hier word dit gelukkig nie oorbeklemtoon nie, en verskans agter ’n filantropiese motief. Ek penaliseer nie met meer as een punt nie.

Behalwe vir die boodskap dat ’n toevallige ontmoeting dalk meer as blote toeval kan wees, dra die storie ook die sentiment uit dat alle rykmanskinders nie onsmaaklike, bedrowe brokkies hoef te wees nie, en dat daar nie noodwendig altyd struweling in families is nie. Lekker, ontspanne leesstof.

Bernette Bergenthuin is terug

Na ’n redelike skryfstilte, is Bernette Bergenthuin terug op die rakke, weliswaar met ’n boek wat aansienlik verskil van haar vorige boeke wat ek gelees het. In Die lewe vir beginners het die karakters ernstiger kwessies om mee te handel as net sake van die hart, hoewel dit nie agterweë gebly het nie.

Ek het binne die eerste bladsye reeds die naderende onheil aangevoel. Die Weskusdorpie was ’n geslaagde milieu vir die grootste gedeelte van die verhaal. En dan is daar natuurlik die oortuigende karakters, soos Stuyvesant, oor wié daar al iets soos ’n kubertoutrekkery ontstaan het onder die vroulike lesers. Carla en Mignon kom begryperlikerwys met hulle emosionele probleme en voorbehoude.

Ek dink die skrywer het haarself uitgedaag met hierdie storielyn en daarin geslaag om af te wyk van die styl waaraan ons gewoond is, sonder om haar aanhangers te vervreem.